Sensorische Informatieverwerking

Sensorische integratie is het verband tussen het waarnemen en de bewegingsreactie daar op.

Wat doet sensorische integratie?

Wanneer we met onze zintuigen iets zien, voelen, ruiken, proeven of horen, noemen we dat waarnemen. Vaak is zo’n waarneming aanleiding voor ons om iets te doen of juist niet te doen. Maar ook bij dagelijkse activiteiten zoals eten en aankleden, maken we gebruik van de informatie van deze waarnemingen. De samenwerking tussen waarnemen en de activiteit die daarvan het gevolg is, wordt sensorische integratie genoemd. Kinderen maken hier bijvoorbeeld gebruik van bij het spelen.

Er zijn verschillende manieren waarop we op zintuiginformatie kunnen reageren:

Een zintuigprikkel geeft een signaal, waardoor we onze aandacht op die zintuigprikkel richten. Hierdoor merken we de prikkel op en kunnen erop reageren. Op deze manier richten we onze aandacht ergens op, doen we informatie op en leren we dingen.

• Sommige zintuigprikkels geven een sterker signaal dan andere, omdat die zintuigprikkels een groter gevaar inhouden. Een brandlucht waarschuwt ons op een andere manier dan de geur van vers gezette koffie. Als een zintuigprikkel ons waarschuwt voor gevaar dan komen we in actie om ons in veiligheid te brengen. Onze aandacht is helemaal op het gevaar gericht en het opnemen van informatie is dan niet aan de orde.
• Een zintuigprikkel kan ook een heel zwak signaal geven, we richten onze aandacht niet op de prikkel en merken die dan helemaal niet op en laten die langs ons heen gaan. We nemen dan ook geen informatie op van die zintuigprikkel.

Bij iedere zintuigprikkel kiezen we op welke manier we reageren. Gelukkig gebeurt dit meestal onbewust en hoeven we er niet over na te denken.

Het evenwichtsgevoel en het tastgevoel spelen een belangrijke rol bij het richten van de aandacht en het waarschuwen voor gevaar. Zij zorgen er vooral voor dat we niet vallen en of de ondergrond waarop we staan, zitten of liggen, wel stevig genoeg is. Als we niet kunnen vallen is het pas veilig om te bewegen. Door het bewegen krijgen we informatie van onze spieren en gewrichten over onze houding en bewegingen. Vooral hierdoor is bewegen leuk en ontstaat de ‘lol’ van bewegen, let je op wat je aan het doen bent en kun je dingen leren. De zintuigen moeten uiteindelijk als een geheel functioneren. We herkennen pas iets als we het gezien, gevoeld, geroken, gehoord en of geproefd hebben.

Tot de zintuigen behoren:

• Het auditieve systeem = Het gehoor: dit systeem treedt in werking wanneer iemand met zijn nagels op het schoolbord krast. De manier van reageren op dit geluid is per persoon verschillend.
• Het tactiele systeem = De tast/het voelen: dit systeem treedt in werking wanneer je je hand in je zak steekt en je verwacht je sleutels te pakken maar je grijpt in iets zachts. De manier van reageren op dit gevoel is per persoon verschillend.
• Het visuele systeem = Het zien: dit systeem treedt in werking wanneer je plotseling iets vanuit je ooghoek waarneemt, bijvoorbeeld een kat die voorbijschiet. De manier van reageren op dit plotselinge zien is per persoon verschillend.
• De smaak = Het proeven: dit systeem treedt in werking wanneer je denkt melk te drinken maar het is karnemelk . De manier van reageren op deze andere smaak is per persoon verschillend.
• De geur = Het ruiken: dit systeem treedt in werking wanneer je denkt een heerlijk geurtje te ruiken maar het is ammoniak. De manier van reageren op deze andere geur is per persoon verschillend.
• De prikkels/informatie die vanuit het eigen lichaam komen = Het vestibulaire systeem: dit systeem treedt in werking wanneer je een misstap maakt van een afstapje dat je verkeerd hebt ingeschat. De manier van reageren op deze verstoring in het evenwicht is per persoon verschillend.
• Het proprioceptieve systeem = de spieren, pezen en gewrichten: dit systeem treedt in werking  wanneer je iets van iemand aanpakt maar je vergist je in het gewicht. De manier van reageren op dit verkeerd inschatten is per persoon verschillend.
• Iedereen heeft dus zijn/haar eigen prikkelverwerking. De een kan heel heftig reageren op een prikkel terwijl de ander er nauwelijks iets van merkt…
• Wanneer er te heftig of te weinig gereageerd wordt op bovengenoemde prikkels bij verschillende systemen dan zou er sprake kunnen zijn van problemen met sensorische integratie!

Problemen met sensorische integratie?

Problemen met de sensorische integratie ontstaan door stoornissen in de verwerking van die zintuigprikkels. Dit doet zich vooral voor met de informatie die de verschillende vormen van het voelen oplevert. We voelen dan ons lichaam en onze bewegingen onvoldoende. Daardoor gaan veel activiteiten fout, gebeuren langzaam of gebeuren niet logisch. We zien dat bijvoorbeeld bij kinderen die minder goed opletten bij de dingen die ze doen.